Ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)

Ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)

Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus) είναι πολύ διαδεδομένος – συγκεκριμένα, υπολογίζεται ότι ποσοστό 65-70% των γυναικών ηλικίας 15-74 ετών με φυσιολογικό Τεστ Παπανικολάου είναι φορείς του ιού αυτού (σύμφωνα βέβαια με μελέτες οι οποίες έχουν γίνει παγκοσμίως και τα αποτελέσματά τους εμφανίζουν αρκετή ετερογένεια ανάλογα με την ηλικία και την γεωγραφική κατανομή). Υπάρχουν πάνω από 100 υπότυποι του ιού και 40 από αυτούς προσβάλλουν τη γεννητική αλλά και την πρωκτική περιοχή. Οι υπότυποι αυτοί χωρίζονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες ανάλογα με το ογκογόνο δυναμικό τους. Συγκεκριμένα στους «χαμηλού κινδύνου» ανήκουν τύποι ιού που συνδέονται αιτιολογικά με τα γεννητικά κονδυλώματα (6 και 11) και υποκλινικές συνήθως HPV λοιμώξεις. Στους «υψηλού κινδύνου» ανήκουν τύποι που συνήθως ανακαλύπτονται σε περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου (16, 18, 31, 33, 35, 45, 58).

Η μετάδοση του HPV γίνεται με άμεση επαφή με μολυσμένη περιοχή του σώματος. Συνήθως εισέρχεται από μικροτραυματισμούς του επιθηλίου και εγκαθίσταται στα κύτταρα της προσβεβλημένης περιοχής, όπου και πολλαπλασιάζεται. Η προστασία συνήθως από τον HPV δεν είναι απόλυτα εφικτή, γιατί τις περισσότερες φορές δεν δημιουργεί συμπτώματα και ανακαλύπτεται τυχαία σε κάποιον από τους τακτικούς ετήσιους ελέγχους. Επίσης η χρήση του προφυλακτικού, αν και μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης, δεν είναι απόλυτα αποτελεσματική, διότι δεν μπορεί να περιοριστεί πλήρως η επαφή των δερματικών επιφανειών.

Η λοίμωξη από HPV μπορεί να ανακαλυφθεί και διαγνωσθεί με διάφορους τρόπους.

• Ο πλέον συνήθης είναι το test Παπανικολάου με το οποίο ανευρίσκονται χαρακτηριστικές κυτταρικές αλλοιώσεις λόγω της λοίμωξης
• Με το HPV DNA test όπου ανιχνεύεται το γενετικό υλικό του ιού και μπορεί να ταυτοποιηθεί ο τύπος του.
• Με την κολποσκόπηση (και βιοψία, εφόσον κριθεί απαραίτητο) όπου ανευρίσκονται πλέον μακροσκοπικά οι αλλοιώσεις στο τραχηλικό επιθήλιο λόγω της επίδρασης του ιού, ενώ με την βιοψία τίθεται οριστικά η διάγνωση της βλάβης που έχει προκληθεί.

Κάθε περίπτωση λοίμωξης από HPV εξατομικεύεται. Δηλαδή, αξιολογούνται πολλές παράμετροι για να αποφασιστεί το σωστό πλάνο αντιμετώπισης. Αυτές είναι η ηλικία, η διάρκεια έκθεσης στον ιό, η κυτταρολογική και ιστολογική διάγνωση, ο τύπος του ιού, το σημείο και η έκταση της βλάβης κ.α. Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν υπ’όψιν επειδή η λοίμωξη πολλές φορές είναι παροδική και υποχωρεί με τη δράση των μηχανισμών της κυτταρικής ανοσίας του οργανισμού.

Το εμβόλιο

Λόγω της ιδιαιτερότητας της λοίμωξης από HPV και της αποδεδειγμένης συσχέτισής του με προκαρκινικές και καρκινικές βλάβες του γυναικείου γεννητικού συστήματος έχουν παρασκευασθεί δύο εμβόλια έναντι ορισμένων τύπων HPV:

•  Το Gardasil, το οποίο προστατεύει έναντι των HPV 16 και 18 (που ενοχοποιούνται για το μεγαλύτερο ποσοστό καρκίνων του τραχήλου της μήτρας) και των HPV 6και 11 (που προκαλούν κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων)
• Το Cervarix, το οποίο προστατεύει έναντι των HPV 16 και 18 Τα εμβόλια είναι προστατευτικά και όχι θεραπευτικά, δηλαδή απευθύνονται σε γυναίκες που δεν έχουν μολυνθεί από τους συγκεκριμένους τύπους HPV. Περιέχουν μη-λοιμογόνα τμήματα του ιού και έτσι δεν προκαλούν λοίμωξη.

Ο εμβολιασμός συνιστάται σε κορίτσια και γυναίκες ηλικίας 12-26 ετών, αν και δεν είναι απαγορευτικός και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ο σωστότερος χρόνος όμως είναι πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών και σε μικρή ηλικία, οπότε και η αντισωματική απάντηση του οργανισμού είναι μεγαλύτερη.

Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων έχει αποδειχθεί σε πολλές μελέτες, αφού παρέχεται προστασία, ειδικά έναντι των περιπτώσεων υψηλόβαθμων δυσπλασιών, σε ποσοστό μέχρι και 100%. Επίσης έχει αποδειχθεί ότι εκτός από τα προαναφερθέντα στελέχη (6, 11, 16, 18) παρέχεται προστασία και έναντι άλλων τύπων του ιού (31 και 45).